Synergistic coupling between 3D bioprinting and vascularization strategies.
Bioprinting
intraoperative bioprinting
tissue and organ substitutes
vascularization
vascularized tissues
Journal
Biofabrication
ISSN: 1758-5090
Titre abrégé: Biofabrication
Pays: England
ID NLM: 101521964
Informations de publication
Date de publication:
20 Nov 2023
20 Nov 2023
Historique:
received:
19
01
2023
accepted:
09
11
2023
medline:
27
11
2023
pubmed:
9
11
2023
entrez:
9
11
2023
Statut:
epublish
Résumé
Three-dimensional (3D) bioprinting offers promising solutions to the complex challenge of vascularization in biofabrication, thereby enhancing the prospects for clinical translation of engineered tissues and organs. While existing reviews have touched upon 3D bioprinting in vascularized tissue contexts, the current review offers a more holistic perspective, encompassing recent technical advancements and spanning the entire multistage bioprinting process, with a particular emphasis on vascularization. The synergy between 3D bioprinting and vascularization strategies is crucial, as 3D bioprinting can enable the creation of personalized, tissue-specific vascular network while the vascularization enhances tissue viability and function. The review starts by providing a comprehensive overview of the entire bioprinting process, spanning from pre-bioprinting stages to post-printing processing, including perfusion and maturation. Next, recent advancements in vascularization strategies that can be seamlessly integrated with bioprinting are discussed. Further, tissue-specific examples illustrating how these vascularization approaches are customized for diverse anatomical tissues towards enhancing clinical relevance are discussed. Finally, the underexplored intraoperative bioprinting (IOB) was highlighted, which enables the direct reconstruction of tissues within defect sites, stressing on the possible synergy shaped by combining IOB with vascularization strategies for improved regeneration.
Identifiants
pubmed: 37944186
doi: 10.1088/1758-5090/ad0b3f
pmc: PMC10658349
doi:
Types de publication
Journal Article
Review
Langues
eng
Sous-ensembles de citation
IM
Subventions
Organisme : NIDCR NIH HHS
ID : R01 DE028614
Pays : United States
Organisme : NIBIB NIH HHS
ID : R01 EB034566
Pays : United States
Organisme : NIAMS NIH HHS
ID : R21 AR082668
Pays : United States
Organisme : NIAID NIH HHS
ID : U19 AI142733
Pays : United States
Informations de copyright
Creative Commons Attribution license.
Références
Bioact Mater. 2021 Jul 05;8:296-308
pubmed: 34541402
Int J Mol Sci. 2021 Apr 12;22(8):
pubmed: 33921417
J Mater Chem B. 2015 Jul 21;3(27):5415-5425
pubmed: 32262513
Sci Rep. 2017 Nov 24;7(1):16293
pubmed: 29176756
Biotechnol Bioeng. 2020 Dec;117(12):3902-3911
pubmed: 32749669
Biomed Mater. 2022 Jun 06;17(4):
pubmed: 35477166
Trends Pharmacol Sci. 2001 Apr;22(4):201-7
pubmed: 11282421
J Orthop Translat. 2019 May 17;19:68-80
pubmed: 31844615
Adv Healthc Mater. 2022 May;11(10):e2102359
pubmed: 35104395
Biomaterials. 2005 Oct;26(29):5864-71
pubmed: 15949552
Nat Rev Rheumatol. 2019 Mar;15(3):167-179
pubmed: 30617265
Tissue Eng Part C Methods. 2011 Jan;17(1):101-12
pubmed: 20666607
Adv Drug Deliv Rev. 2018 Jul;132:296-332
pubmed: 29990578
Nat Commun. 2022 Jun 9;13(1):3317
pubmed: 35680907
ACS Appl Mater Interfaces. 2020 Oct 14;12(41):45904-45915
pubmed: 33006880
Biomater Sci. 2015 Jan;3(1):134-43
pubmed: 25574378
Neoplasia. 2000 Jan-Apr;2(1-2):9-25
pubmed: 10933065
J Biophotonics. 2009 Jul;2(6-7):370-9
pubmed: 19475627
Tissue Eng Part C Methods. 2008 Jun;14(2):157-66
pubmed: 18544030
J Clin Invest. 2009 Sep;119(9):2795-806
pubmed: 19652362
Bioact Mater. 2020 Sep 08;6(2):460-471
pubmed: 32995673
ACS Appl Mater Interfaces. 2022 Mar 2;14(8):10167-10186
pubmed: 35171571
Mater Sci Eng C Mater Biol Appl. 2019 Dec;105:110035
pubmed: 31546369
ACS Biomater Sci Eng. 2022 Apr 11;8(4):1381-1395
pubmed: 35357144
Biofabrication. 2021 Nov 24;14(1):
pubmed: 34614486
Biofabrication. 2019 Jul 03;11(4):045002
pubmed: 31151125
ACS Appl Mater Interfaces. 2021 Nov 3;13(43):50744-50759
pubmed: 34664954
Chem Rev. 2010 Jun 9;110(6):3479-500
pubmed: 20201500
Adv Healthc Mater. 2017 May;6(10):
pubmed: 28240417
Int J Mol Sci. 2023 Jan 03;24(1):
pubmed: 36614332
Development. 1993 Dec;119(4):1079-91
pubmed: 8306876
Biotechnol Prog. 2001 Sep-Oct;17(5):945-50
pubmed: 11587588
Opt Express. 2006 Aug 7;14(16):7159-71
pubmed: 19529086
Adv Healthc Mater. 2021 May;10(10):e2002152
pubmed: 33644996
Carbohydr Polym. 2013 Feb 15;92(2):1262-79
pubmed: 23399155
Nat Rev Cardiol. 2023 Jan;20(1):38-51
pubmed: 35853997
Biomaterials. 2014 Sep;35(28):8092-102
pubmed: 24965886
Acta Radiol. 2008 May;49(4):442-9
pubmed: 18415789
Tissue Eng Part A. 2020 Mar;26(5-6):227-238
pubmed: 31672103
Biofabrication. 2022 May 26;14(3):
pubmed: 35616388
Biofabrication. 2021 Sep 17;13(4):
pubmed: 34479220
Biofabrication. 2014 Jun;6(2):024111
pubmed: 24717646
Nat Biotechnol. 2016 Mar;34(3):312-9
pubmed: 26878319
Front Cardiovasc Med. 2022 Jun 21;9:864580
pubmed: 35800166
Bone Res. 2013 Jun 28;1(2):133-45
pubmed: 26273498
Lab Chip. 2014 Jul 7;14(13):2202-11
pubmed: 24860845
J Pers Med. 2022 Dec 01;12(12):
pubmed: 36556206
Biotechnol Adv. 2016 Jul-Aug;34(4):422-434
pubmed: 26724184
Biomaterials. 2009 Oct;30(31):6221-7
pubmed: 19695697
Biotechnol Bioeng. 2018 Apr;115(4):989-999
pubmed: 29240243
Biotechnol Adv. 2018 Sep - Oct;36(5):1481-1504
pubmed: 29909085
Sci Rep. 2020 Aug 18;10(1):14023
pubmed: 32811864
Biomater Sci. 2022 Jan 18;10(2):444-456
pubmed: 34878443
Adv Healthc Mater. 2018 Aug;7(15):e1701498
pubmed: 29696831
Front Bioeng Biotechnol. 2022 May 11;10:905438
pubmed: 35646886
Adv Healthc Mater. 2013 Jan;2(1):57-71
pubmed: 23184739
Acta Biomater. 2018 Jan;65:174-184
pubmed: 29102798
Connect Tissue Res. 2020 Mar;61(2):205-215
pubmed: 31284786
Sci Adv. 2022 Oct 28;8(43):eabq6900
pubmed: 36288300
Adv Mater. 2019 Mar;31(10):e1806899
pubmed: 30663123
Biomater Sci. 2017 Jul 25;5(8):1652-1660
pubmed: 28661522
Sci Adv. 2019 Sep 06;5(9):eaaw2459
pubmed: 31523707
Adv Healthc Mater. 2021 Nov;10(21):e2101141
pubmed: 34310082
J Biomater Appl. 2023 May;37(10):1758-1766
pubmed: 36971120
Adv Mater. 2017 Dec;29(46):
pubmed: 29024044
Adv Mater. 2014 May 21;26(19):3124-30
pubmed: 24550124
Exp Neurol. 2010 Jun;223(2):645-52
pubmed: 20211178
Appl Phys Rev. 2021 Jun;8(2):021405
pubmed: 34084255
Int Wound J. 2020 Dec;17(6):1840-1856
pubmed: 32830443
Int J Mol Sci. 2016 May 19;17(5):
pubmed: 27213355
Mater Sci Eng C Mater Biol Appl. 2020 Apr;109:110625
pubmed: 32228893
Polymers (Basel). 2020 Aug 10;12(8):
pubmed: 32784960
Ann Vasc Surg. 2015 Nov;29(8):1648-55
pubmed: 26254604
Int J Mol Sci. 2020 May 03;21(9):
pubmed: 32375269
Sci Rep. 2017 Oct 17;7(1):13412
pubmed: 29042614
PLoS One. 2013;8(3):e58897
pubmed: 23554954
Small. 2019 Jun;15(24):e1805530
pubmed: 31012262
Nat Biotechnol. 2014 Aug;32(8):773-85
pubmed: 25093879
ACS Biomater Sci Eng. 2017 Dec 11;3(12):3687-3694
pubmed: 33445403
Polymers (Basel). 2017 Aug 30;9(9):
pubmed: 30965706
Annu Rev Biochem. 2009;78:929-58
pubmed: 19344236
J Biomed Mater Res A. 2018 Apr;106(4):1104-1110
pubmed: 29266747
Biomater Sci. 2019 Nov 1;7(11):4578-4587
pubmed: 31433402
BMC Neurol. 2013 Apr 18;13:36
pubmed: 23597083
Adv Healthc Mater. 2020 Dec;9(24):e2001517
pubmed: 33073522
J Biomed Mater Res A. 2017 May;105(5):1457-1468
pubmed: 28187519
Biomaterials. 2021 Aug;275:120911
pubmed: 34087584
Plast Reconstr Surg. 1998 May;101(6):1580-5
pubmed: 9583489
Sci Rep. 2019 Feb 12;9(1):1856
pubmed: 30755653
Sci Transl Med. 2011 Feb 2;3(68):68ra9
pubmed: 21289273
Radiology. 1986 Dec;161(3):717-20
pubmed: 3786721
Biomaterials. 2010 Oct;31(28):7250-6
pubmed: 20580082
Eur J Pharm Biopharm. 2013 Nov;85(3 Pt A):699-710
pubmed: 23891771
J Funct Biomater. 2018 Mar 01;9(1):
pubmed: 29494503
J Pharm Anal. 2021 Oct;11(5):564-579
pubmed: 34765269
Med Eng Phys. 2013 Feb;35(2):253-62
pubmed: 22055004
Adv Mater. 2021 Oct;33(42):e2102661
pubmed: 34510579
BMC Med. 2014 Sep 18;12:159
pubmed: 25286285
Biomacromolecules. 2021 Dec 13;22(12):5042-5051
pubmed: 34783537
Nat Commun. 2016 Dec 06;7:13601
pubmed: 27922003
Chem Rev. 2020 Oct 14;120(19):10950-11027
pubmed: 32662642
Adv Mater. 2018 Oct;30(43):e1706913
pubmed: 30136318
Micromachines (Basel). 2019 Nov 25;10(12):
pubmed: 31775349
J Tissue Eng. 2022 Apr 25;13:20417314221088513
pubmed: 35495096
ACS Omega. 2020 Dec 30;6(1):569-578
pubmed: 33458509
Adv Healthc Mater. 2017 Jan;6(1):
pubmed: 27995751
Nat Protoc. 2021 Oct;16(10):4564-4610
pubmed: 34480130
Small. 2022 Mar;18(12):e2104996
pubmed: 35102718
Polymers (Basel). 2021 Feb 17;13(4):
pubmed: 33671329
Genes Cancer. 2011 Dec;2(12):1097-105
pubmed: 22866201
Int J Bioprint. 2020 Apr 21;6(3):270
pubmed: 33088985
Tissue Eng Part A. 2020 May;26(9-10):512-526
pubmed: 31861970
Bioeng Transl Med. 2022 Apr 21;8(1):e10324
pubmed: 36684084
Wound Repair Regen. 2002 Nov-Dec;10(6):378-86
pubmed: 12453142
Methods Mol Biol. 2020;2140:171-181
pubmed: 32207112
Science. 2019 Aug 2;365(6452):482-487
pubmed: 31371612
J Pediatr Psychol. 2019 Jul 1;44(6):714-725
pubmed: 30916755
Circ Res. 2005 Nov 25;97(11):1093-107
pubmed: 16306453
Biofabrication. 2011 Sep;3(3):034102
pubmed: 21725147
Biomaterials. 2016 Nov;106:58-68
pubmed: 27552316
Carbohydr Polym. 2013 Feb 15;92(2):1432-42
pubmed: 23399174
Adv Mater. 2019 Oct;31(42):e1904209
pubmed: 31423698
Life Sci Alliance. 2018 Jul 24;1(4):e201700009
pubmed: 30456360
Blood. 2006 Sep 15;108(6):1877-86
pubmed: 16690964
Sci Rep. 2018 Aug 17;8(1):12307
pubmed: 30120282
Polymers (Basel). 2021 Sep 18;13(18):
pubmed: 34578079
Wiley Interdiscip Rev Nanomed Nanobiotechnol. 2021 Mar;13(2):e1673
pubmed: 33084240
Adv Healthc Mater. 2015 Aug 5;4(11):1722-32
pubmed: 26033847
Biomaterials. 2016 Sep;102:20-42
pubmed: 27318933
Front Surg. 2020 Nov 27;7:609836
pubmed: 33330613
Acta Biomater. 2014 Feb;10(2):580-94
pubmed: 24184176
J Biomed Mater Res A. 2018 Apr;106(4):935-947
pubmed: 29119674
Med Eng Phys. 2000 Jul;22(6):441-9
pubmed: 11086256
J Funct Biomater. 2022 Apr 10;13(2):
pubmed: 35466222
J Tissue Eng Regen Med. 2016 Mar;10(3):E204-15
pubmed: 23897837
Trends Biotechnol. 2020 Jun;38(6):594-605
pubmed: 32407688
Biomaterials. 2019 Jun;206:160-169
pubmed: 30939408
Biofabrication. 2019 Nov 06;12(1):015007
pubmed: 31509811
Nat Commun. 2021 Oct 28;12(1):6219
pubmed: 34711819
Front Bioeng Biotechnol. 2020 Jan 14;7:437
pubmed: 31993415
PLoS One. 2018 Dec 17;13(12):e0209162
pubmed: 30557409
J Tissue Eng. 2021 Jul 13;12:20417314211028574
pubmed: 34345398
Cell Transplant. 2018 Sep;27(9):1375-1389
pubmed: 30095004
Biomater Sci. 2018 May 1;6(5):915-946
pubmed: 29492503
Nat Mater. 2012 Sep;11(9):768-74
pubmed: 22751181
AJR Am J Roentgenol. 1995 Nov;165(5):1079-88
pubmed: 7572481
Biomaterials. 2022 Feb;281:121333
pubmed: 34995904
Adv Healthc Mater. 2021 Dec;10(23):e2101405
pubmed: 34634194
ACS Appl Mater Interfaces. 2017 Jul 19;9(28):23353-23369
pubmed: 28617574
J Nanobiotechnology. 2022 Apr 26;20(1):201
pubmed: 35473604
Sci Adv. 2015 Oct 23;1(9):e1500758
pubmed: 26601312
Biomaterials. 2009 Oct;30(30):5910-7
pubmed: 19664819
Tissue Eng Part A. 2015 Feb;21(3-4):740-56
pubmed: 25236338
J Funct Biomater. 2020 Feb 22;11(1):
pubmed: 32098431
Biomaterials. 2019 Mar;197:405-416
pubmed: 30708184
IEEE Trans Med Imaging. 1986;5(3):140-51
pubmed: 18244000
Tissue Eng Part A. 2019 Sep;25(17-18):1261-1271
pubmed: 30648467
Biofabrication. 2022 Apr 22;14(3):
pubmed: 35417902
Gut. 2021 Mar;70(3):567-574
pubmed: 32434830
Microcirculation. 2012 Apr;19(3):215-23
pubmed: 22171547
Microvasc Res. 2021 Mar;134:104121
pubmed: 33309646
J Biomed Mater Res B Appl Biomater. 2019 Nov;107(8):2649-2657
pubmed: 30860678
Chem Soc Rev. 2020 Jul 21;49(14):5008-5057
pubmed: 32538379
Semin Thromb Hemost. 2000;26(6):605-18
pubmed: 11140797
Adv Drug Deliv Rev. 2016 Feb 1;97:260-9
pubmed: 26658243
J Cell Mol Med. 2007 Mar-Apr;11(2):176-205
pubmed: 17488472
Polymers (Basel). 2020 Jul 31;12(8):
pubmed: 32751797
J Endocrinol. 2011 May;209(2):139-51
pubmed: 21307119
Trends Mol Med. 2002 Oct;8(10):483-9
pubmed: 12383771
Front Bioeng Biotechnol. 2021 Oct 04;9:721843
pubmed: 34671597
Sci Signal. 2009 Jan 06;2(52):pe1
pubmed: 19126861
Acta Biomater. 2019 Sep 1;95:60-72
pubmed: 31075514
Radiographics. 2006 Oct;26 Suppl 1:S45-62
pubmed: 17050518
Front Bioeng Biotechnol. 2021 May 13;9:664188
pubmed: 34055761
Polymers (Basel). 2020 Aug 07;12(8):
pubmed: 32784562
J Biophotonics. 2009 Nov;2(11):643-55
pubmed: 19672880
Bioact Mater. 2018 Feb 20;3(2):144-156
pubmed: 29744452
Carbohydr Polym. 2021 Nov 15;272:118469
pubmed: 34420728
Molecules. 2016 May 25;21(6):
pubmed: 27231892
Light Sci Appl. 2019 Nov 20;8:103
pubmed: 31798842
Oncogene. 2005 Jan 13;24(3):445-56
pubmed: 15558023
Biomaterials. 2020 Feb;232:119679
pubmed: 31865191
Acta Biomater. 2018 Mar 1;68:272-285
pubmed: 29288822
Small. 2022 Sep;18(39):e2203426
pubmed: 35866462
Biomaterials. 2011 Dec;32(34):8771-82
pubmed: 21903262
Front Bioeng Biotechnol. 2019 Jul 12;7:166
pubmed: 31355194
Small. 2020 Apr;16(13):e1905505
pubmed: 32078240
Biomicrofluidics. 2021 Jul 29;15(4):041304
pubmed: 34367403
Nat Commun. 2019 Oct 11;10(1):4620
pubmed: 31604958
Adv Mater. 2020 Nov;32(45):e2003915
pubmed: 33000880
Sci Adv. 2020 Jun 05;6(23):eaba7406
pubmed: 32537512
Gels. 2021 Oct 15;7(4):
pubmed: 34698150
J Nanobiotechnology. 2020 Jan 9;18(1):9
pubmed: 31918719
Int J Bioprint. 2018 Jun 19;4(2):140
pubmed: 33102918
Int J Nanomedicine. 2019 Sep 19;14:7643-7663
pubmed: 31571869
Biotechnol Adv. 2008 Jan-Feb;26(1):1-21
pubmed: 17884325
Trends Biotechnol. 2016 May;34(5):394-407
pubmed: 26867787
Acta Biomater. 2020 Nov;117:60-76
pubmed: 32949823
Biofabrication. 2022 Feb 23;14(2):
pubmed: 35086069
Biomater Res. 2018 Apr 06;22:11
pubmed: 29636985
PLoS One. 2012;7(12):e51647
pubmed: 23272129
Acta Biomater. 2020 Apr 1;106:114-123
pubmed: 32027992
Ann Surg. 2017 Jul;266(1):48-58
pubmed: 28594678
Adv Funct Mater. 2021 Jul 16;31(29):
pubmed: 34421475
Adv Mater. 2015 Jul 15;27(27):4035-40
pubmed: 26033288
Stem Cells Transl Med. 2017 Oct;6(10):1940-1948
pubmed: 28836738
J Am Coll Cardiol. 2020 Dec 22;76(25):2982-3021
pubmed: 33309175
Small. 2018 Nov;14(44):e1802187
pubmed: 30253060
Biofabrication. 2020 May 28;12(3):032001
pubmed: 32259809
Mater Sci Eng C Mater Biol Appl. 2019 Nov;104:109960
pubmed: 31500051
J Am Acad Orthop Surg. 2019 Mar 1;27(5):e215-e226
pubmed: 30371527
Biofabrication. 2010 Mar;2(1):014101
pubmed: 20811116